Οι εταιρείες πίσω από τα εμβόλια

Με την έγκριση των εμβολίων κατά του κορωνοϊού στην Ευρωπαϊκή Ένωση να βρίσκεται προ των πυλών, τρεις εταιρείες έχουν ξεχωρίσει μετά και τις ανακοινώσεις τους σχετικά με την αποτελεσματικότητα των υποψήφιων τους εμβολίων.

Ποιο είναι όμως το ιστορικό υπόβαθρο των εταιρειών αυτών που αναμένεται να μας οδηγήσουν στο τέλος της πανδημίας και στην «κανονικότητα»; Πιο κάτω καταγράφονται μερικά στοιχεία για αυτές, αλλά και η πρόοδος που σημειώνουν στην ανάπτυξη του εμβολίου κατά της Covid-19.

AstraZeneca

H AstraZeneca plc είναι βρετανική πολυεθνική φαρμακευτική και βιοφαρμακευτική εταιρεία με έδρα της το Κέιμπριτζ της Αγγλίας. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1999 μέσω της συγχώνευσης της σουηδικής Astra AB και του βρετανικού Ομίλου Zeneca. Τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα της εταιρείας βρίσκονται στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας και το Γκάιθεσμπεργκ του Μέριλαντ στις ΗΠΑ.

Διαθέτει ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο φαρμάκων κατά ασθενειών, όπως οι καρδιαγγειακές και μεταβολικές παθήσεις, ο καρκίνος, οι αναπνευστικές διαταραχές, οι φλεγμονώδεις και αυτοάνοσες παθήσεις. Συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων φαρμακευτικών εταιρειών στον κόσμο και έχει πραγματοποιήσει πολλές εταιρικές εξαγορές, συμπεριλαμβανομένων των Cambridge Antibody Technology το 2006, MedImmune το 2007, Spirogen το 2013 και Definiens το 2014.

Μετά και την ραγδαία εξάπλωση της Covid-19 η εταιρεία ανακοίνωσε τη συνεργασία της με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για να αναπτύξουν και να διανείμουν το πιθανό εμβόλιο με ανασυνδυασμένο αδενοϊό του Πανεπιστημίου, με σκοπό την πρόληψη της μόλυνσης από COVID-19. Τον Αύγουστο η εταιρεία υπέγραψε σύμβαση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αγορά του εμβολίου της, που στις 24 Νοεμβρίου ανακοινώθηκε πως φέρει μέσο όρο αποτελεσματικότητας στο 70%. Το εμβόλιο αναμένεται να εξεταστεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) εντός Ιανουαρίου.

Pfizer

Η Pfizer Inc είναι μια αμερικανική πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία με έδρα την Νέα Υόρκη των ΗΠΑ. Ιδρύθηκε το 1849 από τους Τσαρλς Φάιζερ και τον Τσαρλς Φ. Έρχαρτ με καταγωγή από τη Γερμανία. Όπως αναγράφει στην ιστοσελίδα της, η Pfizer, η οποία είναι μια από τις μεγαλύτερες στον κλάδο, «παραμένει αφοσιωμένη στην ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων φαρμάκων και εμβολίων για την πρόληψη και τη θεραπεία των διαφόρων νοσημάτων, προκειμένου να συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας και της ευεξίας των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο».

Μερικά από προϊόντα της είναι το Lipitor, το οποίο χρησιμοποιείται για την μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα, το Lyrica που στοχεύει στην αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου και της ινομυαλγίας, το αντιβιοτικό Zithromax και το Viagra, το οποίο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2018, η Pfizer ανακοίνωσε τη συγχώνευση του τμήματος καταναλωτικών ιατρικών προϊόντων της με την βρετανική φαρμακευτική GlaxoSmithKline. Η εταιρεία ήταν μέλος του βιομηχανικού δείκτη, Dow Jones, από το 2004 έως και τις 31 Αυγούστου 2020.

Τον Μάιο του 2020, η Pfizer άρχισε να αναπτύσσει το εμβόλιο της κατά της νόσου Covid-19 σε συνεργασία με την γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας, BioNTech. Στις 18 Νοεμβρίου 2020 οι δύο εταιρείες ανακοίνωσαν τα τελικά αποτελέσματα ενδιάμεσης ανάλυσης της μελέτης φάσης 3, του εμβολίου τους, με 95% αποτελεσματικότητα. Το εμβόλιο των εταιρειών έλαβε επείγουσα έγκριση για χορήγηση στη Βρετανία στις 02 Δεκεμβρίου, με τον εμβολιασμό να αρχίζει στη χώρα εντός της επόμενης εβδομάδας. Παράλληλα αναμένονται οι αποφάσεις για την επείγουσα έγκριση του από τον Αμερικανικό FDA και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ).

Moderna

Η Moderna είναι μια αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα το Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ. Επικεντρώνεται στην έρευνα και την ανάπτυξη φαρμάκων και στην τεχνολογία εμβολίων που βασίζεται στο messenger RNA (mRNA).

Η εταιρεία στις έρευνες της εισάγει συνθετικό mRNA σε ανθρώπινα κύτταρα, όπου αυτό στη συνέχεια επαναπρογραμματίζει τα κύτταρα για να προκαλέσει ανοσοαποκρίσεις. Πρόκειται για μια νέα τεχνική, που στο παρελθόν είχε εγκαταλειφθεί λόγω των παρενεργειών που προκαλούσε.

Η Moderna πραγματοποίησε ως επί το πλείστον ανεπιτυχείς δοκιμές για την επίτευξη του στόχου της, κατά χρόνιων παθήσεων, μέσα από συνεργασίες της με την AstraZeneca. Το 2014, η εταιρεία επικεντρώθηκε σε εμβόλια χαμηλότερου επιπέδου, που λόγω αυτής της κίνησης, αρκετοί ειδικοί του κλάδου αλλά και υπάλληλοι της ίδιας της εταιρείας, άρχισαν να αμφισβητούν την οικονομική βιωσιμότητα της.

Το 2018 η εταιρεία πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη αρχική δημόσια προσφορά (IPO) που έγινε ποτέ από εταιρεία βιοτεχνολογίας, συγκεντρώνοντας 600 εκ. δολ. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2020 η εταιρεία υπολογίζεται να έχει αξία 60 δισ. δολ. με το εμβόλιο της κατά της COVID-19, να έχει υποβληθεί για έγκριση έκτακτης ανάγκης.

Από τον Ιανουάριο του 2020, η Moderna συνεργάστηκε με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) των ΗΠΑ, για τον σχεδιασμό εμβολίου mRNA έναντι του SARS-CoV-2 που προκαλεί την νόσο Covid-19, με την αποτελεσματικότητα αυτού να φτάνει το 94.5%, σύμφωνα και με την ανακοίνωση της εταιρείας μετά το πέρας της φάσης 3 των κλινικών της δοκιμών, την 16η Νοεμβρίου. Η εταιρεία έχει καταθέσει αίτημα για επείγουσα έγκριση χορήγησης του εμβολίου, με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) να ανακοινώνει ότι η αξιολόγηση του θα έχει τελειώσει έως τις 12 Ιανουαρίου.

Με πληροφορίες: Forbes, Reuters, Financial Times, BBC, Καθημερινή