Της Ιωάννας Κυριάκου
Μια πολύ σημαντική αύξηση ανά έτος καταγράφουν στην Κύπρο οι υποθέσεις διαδικτυακής απάτης. Αυτό δήλωσε στην «Κ» ο Διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Ανδρέας Αναστασιάδης, διευκρινίζοντας πως πρόκειται για ένα φαινόμενο που έλαβε διαστάσεις την περίοδο της πανδημίας και του εγκλεισμού, όταν αυξήθηκε η χρήση του διαδικτύου. Στην Κύπρο, το πιο διαδεδομένο είδος απάτης, το οποίο αφορούν και οι περισσότερες καταγγελίες, είναι το λεγόμενο «Phishing», δηλαδή η μαζική αποστολή μηνυμάτων στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις (emails) πολλών χρηστών, που έχει ως στόχο με ψευδείς παραστάσεις να αποσπάσει χρήματα από ανυποψίαστους πολίτες. Αρκετές είναι και οι τηλεφωνικές απάτες, με την πιο πρόσφατη που είδε το «φως» της δημοσιότητας (την Δευτέρα 10 Ιουλίου) να αφορά 78χρονη κάτοικο Λεμεσού, από την οποία οι επιτήδειοι κατάφεραν να αποσπάσουν πέραν των €255,000.
«Phishing» και κρυπτονομίσματα
Το φαινόμενο «Phishing», σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, απασχολεί όλες τις Αστυνομικές Αρχές στον κόσμο και η ονομασία του οφείλεται στο γεγονός ότι παρόλο που τα μηνύματα αποστέλνονται, στην περίπτωση της Κύπρου, σε χιλιάδες πολίτες, αν έστω και 4-5 άτομα πέσουν στην παγίδα, τότε το κέρδος για τους απατεώνες είναι αρκετά μεγάλο. Συγκεκριμένα, επιτήδειοι προσποιούνται ότι εκπροσωπούν εταιρείες, επίσημους οργανισμούς, τράπεζες, κούριερ, κ.ά., παροτρύνοντας τους πολίτες να ακολουθήσουν τις οδηγίες που τους δίνονται στο email ούτως ώστε να διευθετηθούν συγκεκριμένα ζητήματα, ζητώντας τους να καταβάλουν χρηματικά ποσά. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις όπου οι απατεώνες παρουσιάζονται ως μια συγκεκριμένη τράπεζα, αναφέρουν ότι ο λογαριασμός του θύματος έχει μπλοκαριστεί, παρακινώντας το να επιλέξει τον σύνδεσμο που του παρατίθεται με στόχο να εξασφαλίσουν τους κωδικούς του και να αποκτήσουν πρόσβαση στον τραπεζικό του λογαριασμό. Μάλιστα, για να ξεγελάσουν και να πιέσουν το θύμα, παρουσιάζουν το ζήτημα ως «επείγον». Επίσης, υπάρχουν και περιπτώσεις ηλεκτρονικών μνημάτων τα οποία «ενημερώνουν» τους πολίτες ότι έχουν κερδίσει σε διαγωνισμούς.
Παρόλο που οι υποθέσεις «Phishing» είναι πάρα πολλές, τα ποσά που εξασφαλίζουν οι δράστες είναι πιο μικρά σε σχέση με αυτά που εξασφαλίζουν από τις απάτες των κρυπτονομισμάτων.
Όπως δήλωσε ο κ. Αναστασιάδης, παρόλο που οι υποθέσεις «Phishing» είναι πάρα πολλές, τα ποσά που εξασφαλίζουν οι δράστες είναι πιο μικρά σε σχέση με αυτά που εξασφαλίζουν από τις απάτες των κρυπτονομισμάτων, οι οποίες στην Κύπρο είναι πιο αραιές. Σύμφωνα με τον ίδιο, επιτήδειοι παροτρύνουν τους πολίτες να επενδύσουν σε κρυπτονομίσματα, υποσχόμενοι μεγάλα κέρδη. Ο κ. Αναστασιάδης εξήγησε ότι τα θύματα δίνουν συνήθως ένα χρηματικό ποσό ύψους 3-4 χιλιάδων ευρώ και σε διάστημα 2-3 εβδομάδων οι δράστες τους υποδεικνύουν μια πλαστή αλλά πειστική κατάσταση λογαριασμού στην οποία παρουσιάζεται ότι το ποσό που επένδυσαν έχει διπλασιαστεί. Εκεί τους πείθουν ότι πρέπει να καταβάλουν περισσότερα χρήματα ούτως ώστε να έχουν καλύτερες αποδόσεις, με αποτέλεσμα τα θύματα να χάνουν σημαντικά χρηματικά ποσά.
Ψευτογιατροί και «romance scam»
Μια άλλη απάτη που παρουσιάζει έξαρση το τελευταίο διάστημα στην Κύπρο είναι αυτή των ψευτογιατρών. Πρόκειται για τηλεφωνική απάτη κατά την οποία οι επιτήδειοί εφαρμόζουν και πάλι τη μέθοδο της μη φυσικής επαφής του δράστη με το θύμα. Χρησιμοποιούν τακτικές που φαίνονται πειστικές και ταυτόχρονα «εκβιάζουν» τα υποψήφια θύματα να καταβάλουν άμεσα κάποιο χρηματικό ποσό, με την αιτιολογία ότι αγαπημένο τους πρόσωπο βρίσκεται σε κίνδυνο. Γι’ αυτό το λόγο, όπως είπε ο κ. Αναστασιάδης, οι απατεώνες συνήθως στοχοποιούν άτομα μεγαλύτερα σε ηλικία που δεν έχουν την δυνατότητα να διενεργήσουν έρευνα και να ρωτήσουν περισσότερες λεπτομέρειες.
Παράλληλα υπάρχει και το «romance-scam» κατά το οποίο οι δράστες προσποιούνται ότι είναι στρατιωτικοί, γιατροί, πιλότοι, κ.ο.κ., και έχουν ως στόχο να παραπλανήσουν τα θύματα προάγοντας ένα «ρομαντικό στοιχείο» μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, παραπλανούν τα θύματα με υποσχέσεις όπως ότι θα έρθουν πολύ σύντομα στην Κύπρο για να ζήσουν μαζί, αλλά χρειάζονται κάποιο είδος χρηματικής βοήθειας. «Είναι ένα θέμα που μας απασχολεί έντονα και για το οποίο υπάρχουν κατά καιρούς καταγγελίες από γυναίκες», δήλωσε ο κ. Αναστασιάδης.
Τέλος, αναφέρθηκε και σε μια άλλη ξεπερασμένη, όπως είπε, μέθοδο απάτης, για την οποία παρουσιάζονται αραιά παράπονα και αφορά περιπτώσεις όπου κάποιοι προσποιούνται ότι έχουν στην κατοχή τους είτε μεγάλα χρηματικά ποσά, είτε χρυσό ή παρουσιάζουν ότι είναι κληρονόμοι εκατομμυρίων και υπόσχονται στα θύματα σημαντικά μερίσματα, αν τους βοηθήσουν.
Πώς να προστατευθείτε
Ο κ. Αναστασιάδης προέτρεψε τους πολίτες να είναι προσεκτικοί, να μην πιστεύουν ό,τι βλέπουν στο διαδίκτυο, να έχουν υπομονή, να μην βιάζονται να δώσουν χρήματα, να μιλούν με άτομα που έχουν περαιτέρω γνώσεις και να επικοινωνούν με την Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ή να επισκέπτονται την ιστοσελίδα της (https://www.cyberalert.cy) όπου υπάρχουν αναρτημένες συμβουλές αλλά και πλαίσιο υποβολής παραπόνων. Με βάση τις συμβουλές που υπάρχουν στην ιστοσελίδα, οι πολίτες προτρέπονται, μεταξύ άλλων, να είναι πάντα προσεκτικοί όταν κάνουν κλικ σε συνημμένα ή συνδέσμους στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Εάν είναι απροσδόκητο ή ύποπτο για οποιονδήποτε λόγο, μην κάνουν κλικ σε αυτό. Διπλός έλεγχος της διεύθυνσης URL του δικτυακού τόπου που τους μεταφέρει ο σύνδεσμος: οι κακοί ηθοποιοί συχνά θα επωφεληθούν από λάθη ορθογραφίας για να σας κατευθύνουν σε έναν επιζήμιο τομέα. Προτρέπει παράλληλα το κοινό να είναι πολύ προσεκτικό όταν κάποιος προσπαθεί να αποκτήσει πληροφορίες μέσω της χειραγώγησης. Εάν κάποιος καλεί ή στέλνει ηλεκτρονικά μηνύματα στα οποία ζητά ευαίσθητες πληροφορίες, να πει όχι. Το κοινό μπορεί πάντα να καλεί την εταιρεία, της οποίας προσποιείται κάποιος ότι είναι υπάλληλος, απευθείας για να επαληθεύσει τα διαπιστευτήρια πριν δώσει οποιαδήποτε πληροφορία.
