Του Ανδρέα Ανδρέου
Πριν από τρία χρόνια και τρεις βδομάδες (13 Δεκεμβρίου 2017) από αυτήν εδώ την εφημερίδα δημοσιεύτηκε εκτεταμένο άρθρο/ ρεπορτάζ μου με τίτλο «Η άλλη οπτική γωνία της Πλατείας Ελευθερίας». Ήταν ίσως η πρώτη ανεξάρτητη προσπάθεια περιγραφής και ανάδειξης του όλου οικοδομήματος πηγαίνοντας κόντρα στις πολυάριθμες αναρτήσεις και δημοσιεύματα που εξέφραζαν σκέτο αρνητισμό και μουρμούρα.
Εκεί έθετα εξαρχής το ερώτημα κατά πόσο το έργο αφορά σε «Πλατεία» ή «Γέφυρα». Το 2021 ήρθε με ένα αναπάντεχο χαρμόσυνο γεγονός. Η Πλατεία Ελευθερίας άνοιξε για το κοινό. Και όταν λέμε «άνοιξε» εννοούμε πως άνοιξε κατά 95% αφού παραμένουν ακόμη κάποιες λεπτομέρειες για να θεωρείται ως πλήρως αποπερατωμένο έργο κατασκευαστικά.
Το 2021 έφερε ακόμη ένα πιο χαρμόσυνο γεγονός: ότι ο κόσμος που επισκέφθηκε το έργο φαίνεται να έχει βάλει όλο τον αρνητισμό πίσω του αγκαλιάζοντας το με δέος. Όταν λοιπόν την 1η Ιανουαρίου άνοιξαν για το κοινό ο χώρος στάθμευσης της Λεωφόρου Ομήρου και οι κήποι από την Πλατεία Σολωμού μέχρι την Τάφρο Νταβίλα διαπίστωσε το προφανές, ότι δηλαδή το έργο είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα με ρέουσες μεταβαλλόμενες καμπύλες, ένα τεράστιο σε κλίμακα κατασκευαστικό έργο με πολυάριθμες τεχνικές προκλήσεις, το οποίο τελικά φέρνει σε αρμονία το μοντέρνο και εκκεντρικό με το αρχαίο και παραδοσιακό.
Οι επισκέπτες διαπιστώνουν πως η Πλατεία Ελευθερίας είναι και Γέφυρα και Πλατεία. Η «γέφυρα» είναι αυτό που έβλεπαν και (πολλοί κακώς) χλεύαζαν όλο αυτό το διάστημα. Η «πλατεία» αναδείχθηκε προχθές. Είναι όλο αυτό που εκτείνεται από αριστερά μέχρι δεξιά και κάτω από τη «γέφυρα». Ένα πάρκο με έντονα στοιχεία πρασίνου, υδάτινα στοιχεία, πλακόστρωτα, ένα παιχνίδισμα του παλιού και του νέου, μιας συνεχούς εναλλαγής όγκων και κατευθύνσεων, ενός φαινομενικά αχανούς χώρου όπου άτομα και οικογένειες μπορούν να απολαμβάνουν ποικιλοτρόπως.
Έχετε την ευκαιρία να δείτε με την άνεση σας πολλές από τις τεχνικές προκλήσεις που τέθηκαν κατά την κατασκευή του έργου. Για παράδειγμα μελετήστε τις κολώνες έδρασης της γέφυρας που δεν είναι οι ίδιες και την κατασκευαστική λεπτομέρεια των εφεδράνων και της επαφής τους με την γέφυρα. Σας προκαλώ όπως βρείτε – αν μπορείτε – δύο στοιχεία που να είναι επαναλαμβανόμενα εκτός από κάποια φωτιστικά. Όταν διαπιστώσετε πως, για παράδειγμα, τα πλακόστρωτα από γρανίτες με αντικέ επιφάνεια δεν έχουν δύο πλάκες τις ίδιες, ή μελετήσετε τις τρισδιάστατες μαρμάρινες χειρολαβές σε κουπαστές, ή τα ανεμόστροφα και συνεχώς μεταβαλλόμενα σε κλήσεις και διατομές σε κάθετο και οριζόντιο άξονα στηθαία από μπετόν, ή τους ειδικά κατασκευασμένους γυάλινους κυκλικούς ανελκυστήρες, τότε θα εκτιμήσετε καλύτερα γιατί ένα τέτοιο έργο χρειάστηκε τόσο καιρό να αποπερατωθεί.
Τα καλύτερα έπονται. Όταν μπει σε πλήρη λειτουργία, θα απολαμβάνουμε τα δυναμικά υδάτινα στοιχεία και το παιχνίδισμα του φωτισμού με το νερό, το πράσινο, τα φυσικά και τα τεχνητά υλικά – κάτι που θα αναδεικνύει το έργο και κατά τις νυχτερινές ώρες.
Όταν δοθεί όλο το έργο στο κοινό, η Πλατεία Ελευθερίας θα εξυπηρετεί στο 100% τους σκοπούς μιας πλατείας. Θα αποτελεί σημείο αναφοράς της πρωτεύουσας, χώρο περιδιάβασης, κοινωνικοποίησης και συνάθροισης (αφού αρθούν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης...), ένα μέσο σύνδεσης της εντός των Τειχών πόλης με το Αστικό Εμπορικό Κέντρο και τόσα άλλα. Η παρουσία καφετεριών, περιπτέρων και αμφιθεάτρου θα ελκύει κόσμο σε μόνιμη βάση και θα επιτρέπει τη δημιουργία εκδηλώσεων.
Θα πω αυτό που είπα και στο ρεπορτάζ μου τότε: η Πλατεία Ελευθερίας θα είναι ένα ζωντανό μουσείο. Ο Δήμος Λευκωσίας θα πρέπει να τοποθετήσει διαδραστικές εφαρμογές έτσι ώστε όλοι οι επισκέπτες να μπορούν να βλέπουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά και προκλήσεις του έργου. Τότε θα εκτιμηθεί ακόμα περισσότερο και από τους πλέον δύσπιστους. Μένει να την αγκαλιάσουμε όλοι και να την επισκεπτόμαστε συχνά. Να αποτελέσει μέρος της ζωής μας.
Το μόνο δυστύχημα είναι το γεγονός πως τώρα που άνοιξε η Πλατεία Ελευθερίας, εμείς είμαστε κλειδωμένοι σπίτια μας. Αυτή είναι μια εκδίκηση της Πλατείας και... του Γιωρκάτζη για τα όσα άκουσαν τόσα χρόνια τώρα...! Εγώ φυσικά θα του τα ψάλλω για την Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Ένα τέτοιο έργο θέλει και την ανάλογη διακόσμηση αντί της παρωδίας – να μου επιτραπεί – που είδαμε φέτος. Λόγω των ιδιαζουσών συνθηκών φέτος... χαρίζουμε! Από χρόνου όμως θέλουμε κάτι φαντασμαγορικό. Η δε Νταβίλα, θέλω να θυμίζει φεστιβάλ Χριστουγέννων της Βιέννης!
