Του Ανδρέα Ανδρέου
Λειτούργησε και το νέο Mall στη Λάρνακα. Δεν θα το σχολιάσουμε σήμερα, αλλά μετά από δύο βδομάδες λειτουργίας του, έχουμε τις πρώτες ενδείξεις για τον επηρεασμό που θα επιφέρει στο παραδοσιακό αστικό εμπορικό κέντρο της πόλης. Και αυτός ο επηρεασμός δεν είναι θετικός. Μάλιστα οι καταστηματάρχες του παραδοσιακού εμπορικού πυρήνα ήδη δηλώνουν μείωση της εμπορικής τους κίνησης ίσαμε 80%.
Τώρα θα μου πείτε καλά, κάνε λίγη υπομονή · είναι κάτι το καινούργιο, όλοι θέλουν να πάνε να το δουν, σιγά – σιγά ο πόθος θα ξεφουσκώσει. Σωστό και αυτό δεν αντιλέγω. Όμως ας μην κρυβόμαστε, πρόβλημα στις παραδοσιακές εμπορικές ζώνες της Λάρνακας – που ούτως ή άλλως δεν ήταν και πολλές – θα υπάρξει. Γι’ αυτό προειδοποίησα επανειλημμένα, από την εποχή που ακούγονταν κουβέντες για δημιουργία εμπορικών κέντρων, ακολούθως όταν εξετάζονταν αιτήσεις και όταν χορηγούνταν άδειες.
Η βασική μου θέση ήταν ότι μια μικρή πόλη όπως είναι η Λάρνακα δεν μπορεί να έχει ένα βιώσιμο σύστημα οικονομικής συμβίωσης των δύο ειδών εμπορικής δραστηριότητας. Δεν υπάρχει το απαιτούμενο βάθος αγοράς που να μπορεί να τα συντηρήσει και σε βάθος χρόνου. Επομένως το ένα θα λειτουργεί σε βάρος του άλλου και εύκολα μπορεί να καταλήξει ο οποιοσδήποτε στο ποιος θα είναι ο τελικός νικητής: το Mall.
Οι λόγοι είναι ήδη γνωστοί και θα γίνουν εμφανέστεροι όσο περνά ο χρόνος. Πρόκειται για ένα νέο,ελκυστικό, εύκολα προσβάσιμο οικοδόμημα, με επαρκή και εύκολη στάθμευση, που στεγάζει πολυάριθμα καταστήματα, που συνδυάζει τις εμπορικές συναλλαγές και την ψυχαγωγία. Η προσβασιμότητα και η στάθμευση είναι τα κύρια στοιχεία που θέτουν οι επισκέπτες όταν κληθούν να κάνουν μια σύγκριση με το παραδοσιακό εμπορικό κέντρο της πόλης.
Αυτό είναι ένα διαχρονικό μήνυμα που δυστυχώς οι αρχές είτε δεν κατανόησαν, είτε κατανόησαν μερικώς και αγνόησαν, ή που κατανόησαν ακόμα και πλήρως αλλά αντέδρασαν στην καλύτερη περίπτωση νωχελικά. Η προσβασιμότητα και η στάθμευση στο κέντρο της πόλης είναι στοιχεία που χωλαίνουν διαχρονικά και δυστυχώς – παρόλο που έγιναν αξιοσημείωτες προσπάθειες – δεν επέλυσαν το πρόβλημα.
Τα έργα αναβάθμισης υποδομών όπως η Πλατεία Αγίου Λαζάρου, η Πλατεία Ερμού και δύο – τρία άλλα σημεία είναι σίγουρα καλοδεχούμενα, αλλά έγιναν σποραδικά και με τέτοια χρονική απόσταση μεταξύ τους που έσπασαν την εμπορική ροή και αύξησαν την ταλαιπωρία για παρατεταμένο χρονικό διάστημα που άφησε μόνιμη ζημιά. Η Δημοτική Αγορά και η περιβάλλουσα της περιοχή είναι ένα άλλο παράδειγμα που προσθέτει στην όλη ταλαιπωρία. Είναι δυνατό η αποπεράτωση αυτού του έργου να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα; Σίγουρα θα το αμβλύνει, αλλά πολύ φοβούμαι πως δεν θα το ανατρέψει.
Καλά δεν δικαιούται και η Λάρνακα να έχει το δικό της Mall; Είναι τίποτα παρακατιανή;
Ένα τέτοιο ερώτημα δεν πρέπει κατά τη γνώμη μου να τίθεται σε αυτή την βάση. Η «ισότητα» δεν επιτυγχάνεται με οριζόντιες συγκρίσεις · του στυλ δηλαδή αφού έχει η τάδε πόλη θα πρέπει σώνει και καλά να έχουμε κι εμείς. Η προσέγγιση θα πρέπει να αγγίζει σφαιρικά το θέμα θέτοντας με λεπτομέρεια τα υπέρ και τα κατά μιας ανάπτυξης τέτοιου είδους και αυτού του μεγέθους και τον αντίκτυπο (θετικό και αρνητικό) που θα επιφέρει στην πόλη ολόκληρη. Στην προκειμένη περίπτωση ο προβληματισμός θα έπρεπε να ήταν ιδιαίτερα σοβαρός όταν είχαμε το παράδειγμα άλλων – πιο μεγάλων πόλεων – που παρά το μέγεθός τους υπέστησαν εμπορικές καθιζήσεις στα παραδοσιακά τους κέντρα λόγω της δημιουργίας οργανωμένων εμπορικών κέντρων.
Ο ιδιωτικός τομέας έδειξε με έργα και εξακολουθεί να δείχνει τις προθέσεις του για επενδύσεις εντός και εκτός του παραδοσιακού πυρήνα του Δήμου της Λάρνακας. Περισσότερο εστιάζει στο τουριστικό κομμάτι και κατά τη γνώμη μου (αν αυτό έχει την όποια σημασία), πολύ καλά κάνει. Τα τελευταία χρόνια είδαμε μεγάλες και αξιοσημείωτες επενδύσεις στη δημιουργία μικρών και πιο μεγάλων ξενοδοχείων και χώρων εστίασης και ψυχαγωγίας και αυτό τους τιμά ιδιαίτερα. Η Λάρνακα ήταν ο φτωχός συγγενής του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος και αυτό αλλάζει. Με πρόσφατες εξαγγελίες, αναμένεται αυτό το κύμα να συνεχιστεί.
Για να υπάρχει το αντίπαλο δέος στο νέο δεδομένο των εμπορικών επιλογών του Λαρνακέα θα πρέπει το ιστορικό εμπορικό κέντρο να αναδημιουργηθεί. Η αναγέννησή του είναι αναγκαία επειδή αν αφεθεί θα παραπαίει συνεχώς με ανυπολόγιστες ζημιές στην τοπική κοινωνία. Ο Δήμος θα πρέπει να ανεβάσει ταχύτητες σε όλα τα επίπεδα και να προωθήσει τα μεγάλα έργα που πηγαινοέρχονται σε γραφεία και συρτάρια για δεκαετίες και τα οποία αν επιτέλους υλοποιηθούν θα ανεβάσουν την Λάρνακα επίπεδα πάνω. Δεν πρέπει να φοβάται να φωνάξει και να απαιτήσει από το κράτος τα όσα του αναλογούν. Από την άλλη, θα πρέπει να επισπεύσει τις αδειοδοτήσεις ιδιωτικών έργων επειδή ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος σε αυτή την αρνητική εξέλιξη. Θα πρέπει να μελετηθεί ξανά η προσβασιμότητα και με στόχευση να επιλυθεί το πρόβλημα της στάθμευσης.
Αν οι εμπλεκόμενοι φορείς συντονιστούν και προωθήσουν την Λάρνακα όπως της αξίζει σαν τουριστικός προορισμός, θα μπορούμε να μιλάμε για αναζωογόνηση του παραδοσιακού της κέντρου. Δυνητικά μπορεί να αποτελέσει και μοντέλο άλλων πόλεων.
