Του Ανδρέα Ανδρέου
Όταν κάνουμε αναφορά σε μεταρρυθμίσεις θεωρούμαστε γραφικοί. Γραφικοί επειδή πολλοί (ίσως όχι όλοι) αναγνωρίζουμε ότι πόρρω απέχουμε από το να θεωρούμαστε ένα σύγχρονο κράτος και πως για να θεωρούμαστε ένα σύγχρονο κράτος θα πρέπει να αλλάξουμε ριζικά πολλά πράγματα, αλλά την ίδια ώρα όλοι έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη στο «σύστημα» φορτώνοντάς του την ευθύνη για το ότι τίποτα δεν αλλάζει, εθελοτυφλώντας πως εμείς είμαστε μέρος του.
Κύρια ευθύνη φέρει η δίψα για εξουσία. Ας αρχίσουμε από εδώ. Αυτή η δίψα, λοιπόν, είναι αυτή που βραχυκυκλώνει τα πάντα, έχει το πρόσωπο του κομματισμού και της άσκησης μικροπολιτικής στα πάντα. Ο λαός στο σύνολό του είναι μαντρισμένος σε κομματικά στεγανά και η μέγιστη αντίδραση του κατά του «συστήματος» είναι να απέχει από τις όποιες εκλογικές αναμετρήσεις. Πλην όμως αυτό όχι μόνο δεν διορθώνει τα πράγματα, αλλά τα διατηρεί και τα χειροτερεύει, αφού όπως είναι στημένο το σύστημα, όλοι κοιτάνε τα εκλογικά ποσοστά και όχι τους απόλυτους αριθμούς. Τα πρώτα ούτε λίγο ούτε πολύ τα διατηρούν σχεδόν όλοι ∙ τα δεύτερα που συνεχώς μειώνονται, τα παρακάμπτουν.
Αλήθεια είδατε εσείς κομματάρχες ή πολιτικά γραφεία κομμάτων να έρχονται μετά την πρώτη νύχτα του Βατερλό τους και να αλλάζουν πολιτική; Έχουν μούτρα για σιδέρωμα την πρώτη νύχτα. Μας πετάνε ένα «… έχουμε λάβει τα μηνύματα του κόσμου, θα πάμε πίσω στη βάση … να είστε σίγουροι γι’ αυτό, και θα διαπιστώσουμε τι πήγε λάθος για να το διορθώσουμε…». Η επόμενη μέρα είναι business as usual. Η «βάση» είναι συνήθως κάποιοι «πυρήνες» των οποίων η σχέση τους με την πραγματική βάση είναι όση της «παττίχας» με το μελομακάρονο… δηλαδή καμία. Μαζί λοιπόν μιλάνε, χώρια καταλαβαίνουν και σίγουρα δεν είναι μαζί που θα αποφασίσουν για τα περαιτέρω. Και το loop του «συστήματος» συνεχίζει κανονικά από εκλογές σε εκλογές.
Αν τώρα θέλουμε να δούμε πέρα από τον μικρόκοσμό μας, οι βαθιές τομές και μεταρρυθμίσεις είναι εκ των ων ουκ άνευ. Και δεν έχει σημασία τι λέω εγώ, εσείς ή ακόμη και ο κάθε πολιτικός αρχηγός per se. Σημασία όμως έχει τι λένε ανεξάρτητες διεθνείς συγκρίσεις με όλες τις άλλες χώρες του κόσμου οι οποίες μετρούν τις ίδιες παραμέτρους οριζοντίως σε κάθε χώρα. Και για να προλάβω τους στοχαστές της πατάτας, αυτές οι μετρήσεις δεν είναι μόνο σημερινές, αλλά έχουν χρονοσειρές που πάνε πολλά χρόνια πίσω και εύκολα μπορεί ο οποιοσδήποτε να δει την εξέλιξη της κάθε χώρας, αλλά να βλέπει και συγκρίσεις μεταξύ χωρών.
Ένας τέτοιος δείκτης είναι ο Δείκτης Οικονομικής Ελευθερίας ή όπως είναι γνωστός αγγλιστί, Index of Economic Freedom. Ο δείκτης, λοιπόν, αποτελείται από επιμέρους δείκτες που προσμετρούν παράγοντες όπως: Ιδιοκτησιακά Δικαιώματα (73,1), Δικαστική Αποτελεσματικότητα (48,1), Κυβερνητική Ακεραιότητα (43,7), Φορολογική Επιβάρυνση (74,9), Κρατικές Δαπάνες (55,2), Δημοσιονομική Υγεία (80,3), Επιχειρηματική Ελευθερία (76,9), Εργασιακή Ελευθερία (59,5), Νομισματική Ελευθερία (84), Ελευθερία Εμπορίου (86), Ελευθερία Επενδύσεων (75), Χρηματοοικονομική Ελευθερία (60).
Σε παρένθεση παραθέτω το σκορ που λαμβάνουμε κατά το 2019, με απόλυτο το 100. Το συνολικό μας σκορ στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας ανέρχεται στις 68,1 μονάδες κατατάσσοντας μας στην 44η θέση παγκοσμίως και στην κατηγορία «Μέτρια Ελεύθερη» ή (Moderately Free). Η κατηγορία αυτή είναι η τρίτη στη σειρά αφού πρώτη είναι η «Ελεύθερη» (Free) με συνολικό σκορ από 80 μέχρι 100 μονάδες και δεύτερη είναι η «Κυρίως Ελεύθερη» (Mostly Free) με συνολικό σκορ από 70 μέχρι 79,9 μονάδες.
Στην πρώτη κατηγορία βρίσκονται μόνο έξι χώρες και πιο συγκεκριμένα, το Χονγκ Κογκ, η Σιγκαπούρη, η Νέα Ζηλανδία, η Ελβετία, η Αυστραλία και η Ιρλανδία. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 106η θέση με 57,7 μονάδες και στην κατηγορία «Κυρίως Μη Ελεύθερη» (Mostly Unfree).
Από τη δική μας βαθμολογία είναι ξεκάθαρο πως πρέπει να ντρεπόμαστε για τη δικαστική και την κυβερνητική (εκτελεστική και νομοθετική) μας ακεραιότητα. Είναι δύο ουσιαστικοί παράγοντες που καθορίζουν το Κράτος Δικαίου και είναι ντροπή να μας τραβάνε τόσο χαμηλά. Άρα οι τρεις εξουσίες χρήζουν άμεσης μεταρρύθμισης για να είναι και πιο αποδοτικές, αλλά και πιο δίκαιες…. Οι κρατικές δαπάνες σε μη παραγωγικούς τομείς θα πρέπει να μειωθούν, ενώ προβληματίζει ο πραγματικός ρόλος των συντεχνιών στην αγορά εργασίας.
Γιατί είναι σημαντικά τα πιο πάνω; Επειδή αν δεν θες σαν χώρα να είσαι της αρπακτής με προγράμματα και πολιτικές που σε παίρνουν από εκλογές σε εκλογές και πραγματικά θες να αναπτυχθείς ελκύοντας σοβαρούς οργανισμούς, αναπτύσσοντας νέες τεχνολογίες κλπ, βελτιώνεις τις υποδομές σου, τα συστήματά σου, την ενάσκηση εξουσίας, την απονομή δικαιοσύνης και πείθεις πως είσαι μια σοβαρή χώρα που αξίζει να επενδύσει ο άλλος.
Τα υπόλοιπα είναι κουβέντες του καφενέ. Καλές και αυτές, αλλά δεν μας προοδεύουν σαν χώρα.
