Του Απόστολου Τομαρά
Στο παρελθόν (πριν 40 – 50 χρόνια) το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ήταν λειτούργημα με κοινωνική καταξίωση. Σήμερα το επάγγελμα του εκπαιδευτικού παραμένει λειτούργημα, αλλά δίχως καταξίωση. Η απαξίωση, η αναίδεια, η έλλειψη σεβασμού προς τους λειτουργούς ενός συστήματος που προσπαθεί να διαμορφώσει σωστούς χαρακτήρες, δυστυχώς πέρασε την πόρτα των σχολείων εδώ και πολλά χρόνια.
Είναι τουλάχιστον υποκριτικές οι αντιδράσεις της κοινωνίας απέναντι στα όσα συνέβησαν σε εκπαιδευτικό ίδρυμα της Πάφου, όπου μαθητής έφθασε στο σημείο τα πετάξει καρέκλα με θύμα έναν καθηγητή. Είναι τουλάχιστον υποκριτική η αντίδραση απέναντι στη συμπεριφορά πατέρα να απειλήσει εκπαιδευτικό για την βαθμολογική αξιολόγηση της θυγατέρας του. Είναι υποκριτή η στάση της κοινωνίας σε άλλα τόσα περιστατικά που συμβαίνουν σε τάξεις σχολείων και δεν βγαίνουν ποτέ προς τα έξω.
Η εκτόξευση καρεκλών και οι απειλές του νταή γονιού είναι η κορυφή του παγόβουνου για ένα σχολείο που από το ένα άκρο, την εποχή της βίτσας, πέρασε στο άλλο, την εποχή της άκρατης ανοχής. Η σχολική κοινότητα κινδυνεύει να μετατραπεί-αν δεν έχει ήδη γίνει- σε κακέκτυπο μιας κοινωνίας όπου επικρατεί ο ατομικισμός, η άκριτη απαξίωση, η τυραννία της πνευματικής μετριότητας που στο όνομα μιας παρεξηγημένης δημοκρατίας, διεκδικεί για τον εαυτό της όλες τις διευκολύνσεις, όλες τις άκοπες απολαβές, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις αυτής της στάσης στο σύνολο κι εντέλει καταστρατηγώντας το σεβασμό σε θεσμούς και πρόσωπα που κάποτε αποτελούσαν ισχυρό κρίκο των κοινωνιών.
Ουδείς μπορεί να ενοχοποιήσει το σύνολο της μαθητικής κοινότητας για τα φαινόμενα παραβατικότητας. Πολλοί είναι οι μαθητές-και μάλλον οι περισσότεροι-που έχουν και ήθος και σεβασμό. Το πρόβλημα όμως είναι οι μειοψηφίες στις οποίες έχει περάσει η εσφαλμένη εντύπωση ότι δικαιούνται να δρουν κατά βούληση αγνοώντας τους κανόνες και το σκεπτικό λειτουργίας της τάξης.
Το πρόβλημα με αυτούς τους μαθητές ξεκινά από το οικογενειακό τους περιβάλλον και διαιωνίζεται από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έγινε καθ’ υπερβολή παιδοκεντρικό και αφαίρεσε σταδιακά από τους εκπαιδευτικούς τη δυνατότητα να περιφρουρούν τις αρχές του λειτουργήματός τους. Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η σχολική κοινότητα ο εκπαιδευτικός είναι ο αδύναμος κρίκος ενός συστήματος που αδυνατεί να διαπαιδαγωγήσει και να μορφώσει τα μέλη της. Αντί για τις υποκριτικές αντιδράσεις της κοινωνίας και του Υπουργείου Παιδείας χρειάζονται στοχευμένες και μελετημένες παρεμβάσεις.
Σε μια εποχή όπου πρότυπα είναι το εύκολο, το ακούραστο και το φανταχτερό έρχεται ως φυσιολογική κατάληξη η αδιαφορία απέναντι σε ένα σύστημα που έχει ως σκοπό την πνευματική και κοινωνική θωράκιση του ατόμου. Το εκπαιδευτικό σύστημα εάν πραγματικά η πρόθεση των σχεδιαστών του είναι να βάλουν το μαχαίρι στο κόκκαλο, θα πρέπει να ξεκινήσει από τη διερεύνηση του τι συμβαίνει στην οικογένεια και το ευρύτερο περιβάλλον του παιδιού. Το να επιρρίπτει την αποκλειστική ευθύνη για τη συμπεριφορά του μαθητή στο δάσκαλο, το να πιέζει μονόπλευρα το δάσκαλο να σμιλέψει σωστές ψυχές, ενώ συγχρόνως με άμεσους και με έμμεσους τρόπους του αφαιρεί τη δύναμη να υψώσει το ανάστημά του, συνιστά το λιγότερο υποκρισία.
Για όσους το έχουν ξεχάσει, σε άλλες εποχές, ο παραβάτης μαθητής το σκεπτόταν διπλά και τριπλά να αναζητήσει στήριγμα από το οικογενειακό του περιβάλλον. Για όσους το έχουν ξεχάσει, κάποτε ο δάσκαλος/καθηγητής απολάμβανε του σεβασμού της κοινωνίας που ζούσε. Σήμερα αποτελεί τον τελευταίο τροχό ενός συστήματος το οποίο δεν τον θωρακίζει, προκειμένου να επιτελέσει το καθήκον που του έχει εμπιστευθεί η πολιτεία.
